Dziedziczy spadek – definicja spadku i co wchodzi w jego skład
Spadek to zbiór praw i obowiązków majątkowych, które przechodzą na spadkobierców z chwilą śmierci spadkodawcy. Do spadku nie należą prawa niemajątkowe ani te, które są ściśle związane z osobą zmarłego. Dziedziczy spadek osoba fizyczna lub prawna, która żyje lub istnieje w chwili otwarcia spadku.
Spadkobierca dziedziczy nie tylko majątek, ale również długi, dlatego warto wiedzieć, jakie formy przyjęcia spadku przewiduje polskie prawo.
Otwarcie spadku i kim jest spadkobierca
Spadek otwiera się w chwili śmierci spadkodawcy. Spadkobiercą może być osoba fizyczna (żyjąca w chwili otwarcia spadku) lub prawna (istniejąca w tej dacie). Wyjątkiem jest dziecko poczęte, które może dziedziczyć, o ile urodzi się żywe.
Spadkobiercy mogą zostać powołani do spadku na podstawie ustawy lub testamentu. Dziedziczenie ustawowe zachodzi wtedy, gdy testament nie został sporządzony lub jest nieważny.
Przeczytaj również: Dziedziczenie przedsiębiorstwa osoby fizycznej – https://matysiakkancelaria.pl
Przyjęcie, odrzucenie spadku i odpowiedzialność za długi
Spadkobierca ma prawo przyjąć spadek wprost, z dobrodziejstwem inwentarza lub go odrzucić. Oświadczenie należy złożyć w ciągu sześciu miesięcy od momentu dowiedzenia się o spadku.
Do chwili przyjęcia spadku odpowiedzialność za długi ogranicza się do majątku spadkowego. Po przyjęciu – w zależności od formy – może obejmować cały majątek osobisty spadkobiercy.
Sądowe i notarialne stwierdzenie nabycia spadku
Nabycie praw do spadku potwierdza się przez postanowienie sądu albo notarialne poświadczenie dziedziczenia. Oba dokumenty mają taką samą moc prawną. Notariusz odmawia ich sporządzenia, jeśli wystąpią wątpliwości co do osób uprawnionych lub zakresu dziedziczenia.
Dziedziczenie ustawowe – kto dziedziczy i w jakiej kolejności?
W pierwszej kolejności dziedziczy małżonek i dzieci spadkodawcy. W dalszej – rodzice, rodzeństwo, dziadkowie, pasierbowie, a w przypadku braku tych osób – gmina lub Skarb Państwa.
Przykład: jeśli zmarły pozostawia żonę i dwie córki, każda z osób dziedziczy 1/3. Jeśli zmarły ma czworo dzieci i żonę, żona otrzymuje 1/4, a dzieci pozostałe 3/4 spadku.
Testament i jego rodzaje
Testament może być własnoręczny, notarialny, alograficzny lub ustny. Może on zawierać zapisy (zwykłe lub windykacyjne), polecenia, a także wskazanie wykonawcy testamentu.
Testament można w każdej chwili odwołać. Musi być sporządzony przez osobę posiadającą pełną zdolność do czynności prawnych.
Zachowek i wydziedziczenie
Osoby pominięte w testamencie, ale uprawnione do dziedziczenia ustawowego, mogą żądać zachowku. Wysokość zachowku zależy od sytuacji osobistej uprawnionego (np. niezdolność do pracy, małoletniość).
Spadkodawca może też wydziedziczyć osobę, pozbawiając ją prawa do zachowku – pod warunkiem zaistnienia ważnych przesłanek prawnych.
Słowniczek pojęć
Dziedziczy spadek – osoba, która nabywa prawa i obowiązki majątkowe po zmarłym.
Spadkodawca – osoba, po której dziedziczy się majątek.
Spadkobierca – osoba fizyczna lub prawna, która dziedziczy spadek.
Zachowek – część majątku należna bliskim spadkodawcy pomimo treści testamentu.
Zapis – zobowiązanie spadkobiercy do przekazania konkretnego świadczenia wskazanej osobie.
Odrzucenie spadku – rezygnacja z dziedziczenia i odpowiedzialności za długi.
Wydziedziczenie – pozbawienie prawa do zachowku w testamencie.
FAQ – najczęstsze pytania
Tak, poprzez odrzucenie spadku przed notariuszem lub w sądzie.
W pierwszej kolejności małżonek i dzieci, potem dalsi krewni.
Przechodzą na spadkobierców, chyba że spadek zostanie odrzucony.
Tak, testament można odwołać lub zmienić w każdej chwili.
Nie. Zachowek przysługuje tylko zstępnym, małżonkowi i rodzicom spadkodawcy.
